225
Shares
बेइजिङ । कमजोर, अर्थतन्त्रबाट थला परेका गरिव मुलुकलाई ऋणको प्रलोभनमा पारेर अधिनमा पार्ने चीन आफै कमजोर अर्थतन्त्रको मार खेपिरहदा चिनियाँ जनताहरु आफ्नै सरकार विरुद्ध प्रदर्शनमा उत्रिन थालेका छन् । पछिल्लो समय चीनको अर्थतन्त्र ओरालो लाग्ने क्रम जारी छ । विश्वमै आफ्नो अर्थतन्त्र बलियो बन्दै गइरहेको दाबी गरेको चीनमा खस्किँदो अर्थतन्त्र र बढ्दो ऋणका कारण स्थानीयले बहिष्कार आन्दोलन नै चर्काएका हुन् ।
हालैमात्र अमेरिकी बहुराष्ट्रिय लगानी व्यवस्थापन र वित्तीय सेवा कम्पनी मोर्गन स्टेनलीले भारत र चीनको अर्थतन्त्रको तुलना गरेर सनसनीपूर्ण रिपोर्ट सार्वजनिक गरेको छ । जसले चिनियाँ अर्थतन्त्रमा समस्या आएको देखाएको हो ।
मोर्गन स्टेनलीको प्रतिवेदनमा आर्थिक वर्ष २०२२-०२३ मा भारतको आर्थिक वृद्धि एसियामा सबैभन्दा बढी हुने प्रक्षेपण गरिएको छ । भारतको आर्थिक वृद्धि चालु आर्थिक वर्षमा ७ प्रतिशतले वृद्धि हुने उल्लेख छ । विश्वको एक-पाचौं ठूलो अर्थतन्त्र भएको भारत एक दशकमा यसको आर्थिक वृद्धि र विकासको गतिमा अगाडि रहेको बताइएको छ ।
‘हामी केही समयको लागि चक्रीय र संरचनात्मक दृष्टिकोणबाट भारतको दृष्टिकोणमा रचनात्मक छौं । हालैको तथ्यांकको बलियो दौडले हाम्रो आत्मविश्वास बढाएको छ । भारत घरेलु माग अल्फा डेलिभर गर्नको लागि राम्रो स्थितिमा छ, जुन विशेषगरी महत्त्वपूर्ण हुनेछ किनकि विकसित बजार वृद्धि कमजोरी एसियाको बाह्य मागमा परेको छ,’ मोर्गन स्टेनलीका एशिया प्रमुख अर्थशास्त्री चेतन अह्यालेले भने ।
मोर्गन स्टेनली एक्लो कम्पनी होइन जसले यो प्रक्षेपण गरेको छ, आर्थिक वर्ष २०२२ मा भारत विश्वमा सबैभन्दा द्रुत वृद्धि हुने अर्थतन्त्रमा पर्छ । अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) ले मा ७.४ प्रतिशत वृद्धि (जुलाईमा संशोधित) संग भारतले आफ्नो प्रतिष्ठा कायम राख्ने अपेक्षा गरेको छ। शीर्ष रेटिङ एजेन्सी फिचले आर्थिक वर्ष २०२२-२०२३ मा ७.८8 प्रतिशत र २०४ देखि २०२७ को बीचमा औसत ७ प्रतिशतले देशको वृद्धि हुने अपेक्षा गरेको छ ।
विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र भएको चीनमा भने आर्थिक उथुलपुथल भइरहेको छ । ‘यदि समयमै र प्रभावकारी नीतिगत हस्तक्षेप साकार भएन भने सम्पत्ति बजारमा संकट लामो समयसम्म रहनेछ र सम्पत्ति क्षेत्रको तत्काल मूल्य श्रृंखला भन्दा बाहिर चीनका विभिन्न क्षेत्रहरूमा प्रभाव पार्नेछ,’ चेतन अह्यालेले अगस्ट ७ को एक रिपोर्टमा भने ।
चीनमा अधुरा सम्पत्ति परियोजनाविरुद्ध धितो बहिष्कार आन्दोलन चलेको छ । सिंगापुरस्थित ‘द स्ट्रेट टाइम्स’ (अगस्ट १२, २०२२) का अनुसार ३०० भन्दा बढी घर निर्माण परियोजनामा संलग्न करिब १०० सहरका घर खरिदकर्ताहरूले बैंकहरूलाई आफ्नो मासिक किस्ताहरू, गृह ऋणको भुक्तानी गर्न बन्द गरेका छन् ।
रियल स्टेट रिसर्च कम्पनी चाइना इन्डेक्स एकेडेमीलाई उद्धृत गर्दै निक्केई एशियाको प्रतिवेदन (अगस्ट १३, २०२२) अनुसार जनवरी-जुन अवधिमा नयाँ घरको बिक्री २७ प्रतिशतले घटेको छ । जुलाईको बिक्री जुनको तुलनामा १३ प्रतिशत र एक वर्ष अघिको तुलनामा २७ प्रतिशतले चिनियाँ प्रमुख १०० शहरहरूमा घटेको छ ।
नोमुराले अनुमान गरेको चिनियाँ विकासकर्ताहरूले सन् २०१३ र २०२० को बीचमा उनीहरूले पहिले बेचेका घरहरूको ६० प्रतिशत मात्र डेलिभर गरेका थिए । एस एण्ड पी ग्लोबल रेटिंग्सले २० प्रतिशत चिनियाँ विकासकर्ताहरू आर्थिक संकटको जोखिममा भएको बताइएको छ ।
फिचले आगामी दुई वर्षमा ३० भन्दा बढी प्रकारका व्यवसाय र सरकारी संस्थाहरूमा परेको प्रभावको विश्लेषण गरेको छ । तीन क्षेत्रहरू सबैभन्दा कमजोर भएको रिपोर्ट गरिएको छ । सम्पत्ति व्यवस्थापन कम्पनीहरू, निजी ईन्जिनियरिङ् र परामर्श फर्महरू र साना इस्पात उत्पादकहरूले संकटको सामना गरिरहेका छन् । चीनमा स्टिलको मागको ५५ प्रतिशत निर्माणले ओगटेको छ ।
स्वाभाविक रूपमा घरजग्गा क्षेत्रको पतनले उनीहरूलाई सबैभन्दा बढी असर गरेको छ । मूल्यांकन एजेन्सीका अनुसार, ‘धेरै प्लान्टहरू केही महिनादेखि घाटामा काम गरिरहेका छन् ।’
समस्या त्यहीँ समाप्त हुँदैन । देशको कुल बैंक ऋणको लगभग चार प्रतिशत खराब हुन सक्छ । २०० बिलियन अमेरिकी डलरदेखि ३०० बिलियन डलर सम्पत्ति नष्ट गर्न सक्ने चेतावनी दिइएको छ । विगत दुई दशकहरूमा, घरायसी बचतको ७० प्रतिशत सम्पत्तिमा निर्देशित गरिएको थियो, जसले चीनको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी) को एक तिहाइ योगदान पुर्यायो ।
यसरी चीनको अर्थतन्त्र त्रैमासिकमा संकुचनबाट बच्न सकेको छैन । आधिकारिक उत्पादन खरीद प्रबन्धक सूचकांक (पीएमआई) जुनमा ५०.२ बाट जुलाईमा ४९.० मा घट्यो । ५० भन्दा कम पीएमआईले संकुचनलाई संकेत गर्दछ । प्रदर्शन ५०.४ को विश्लेषकहरूको अपेक्षा भन्दा कम थियो ।
चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको मुखपत्र ग्लोबल टाइम्सद्वारा बनाइएको बलियो रिकभरीको उग्र दावीहरूको विपरीत चिनियाँ अर्थतन्त्र अस्तव्यस्त अवस्थामा छ । घरजग्गा क्षेत्रको मन्दीले ड्र्यागनको पतनलाई थपिरहेको छ ।
जेपी मोर्गनका अनुसार चीनको घरेलु ऋण गत वर्ष जीडीपीको ६२ प्रतिशतमा पुगेको छ, जुन एक दशक अघिको २८ प्रतिशत थियो । कर्पोरेट ऋण जीडीपीको १६० प्रतिशत छ । स्पष्ट रूपमा अर्थतन्त्र अत्यधिक लाभान्वित छ र यसले बेइजिङलाई सम्पत्ति विकासकर्ताहरूद्वारा ऋण चुक्ता गर्नु र घर खरिदकर्ताहरूद्वारा धितो-हडताल गर्नु अघि अत्यधिक कमजोर बनाउँदैछ ।
हङकङमा आधारित साउथ चाइना मर्निङ पोस्टका अनुसार ‘चिनियाँ ऋणपत्र जारीकर्ताहरूले यस वर्ष (२०२२) हालसम्म २० बिलियन अमेरिकी डलर नाघेको छ, जुन गत वर्ष सबैको लागि करिब ९ अर्ब अमेरिकी डलर थियो । सम्पत्ति विकासकर्ताहरूले अधिकांश पूर्वनिर्धारितहरूको लागि लेखाजोखा गर्छन् ।’
अखबारले ‘देशको २.७ ट्रिलियन डलरको सम्पत्ति बजारमा तीव्र ऋण संकट अर्थतन्त्रका अन्य क्षेत्रहरूमा फैलिएको उल्लेख गरेको छ । यो मन्दीको मार रोजगारी बजारमा परेको छ । चिनियाँ प्राविधिक समूह अलिबाबा – साउथ चाइना मर्निङ पोस्टको मालिकले यस वर्षको जनवरी र जुन बीचमा १३ हजारभन्दा बढी कर्मचारीहरूलाई बिदाइ गरेको छ ।
जबकि आधिकारिक बेरोजगारी तथ्यांकहरूले गुलाबी चित्र चित्रण गरिरहन्छन् । ग्राउन्ड रिपोर्टहरूले देशका युवाहरु ११ मिलियनसहित बेरोजगारी सामना गरिरहेका छन् । ‘जुनमा आधिकारिक बेरोजगारी दर १६ देखि २४ वर्ष उमेर समूहका मानिसहरूमा लगभग २० प्रतिशत रहेको एपी समाचारले रिपोर्ट गरेको छ ।
‘अर्थतन्त्र, जुनमा समाप्त हुने तीन महिनामा अघिल्लो त्रैमासिकको आँकडाबाट फ्याक्ट्री गतिविधि र उपभोक्ता खर्चमा गिरावट आएपछि संकुचित भयो । सत्तारुढ दलले यस वर्षको आधिकारिक ५ दशमलव ५ प्रतिशतको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी) वृद्धि लक्ष्यमा पुग्ने कुरा गर्न छाडेको छ,’ प्रतिवेदनमा थपिएको छ ।
