सी को तेश्रो पटकको कार्यकालबाट ताइवान माथि झन् खतरा बढ्यो

ताइपेई । चिनियाँ नेता सी जिनपिङले कम्युनिष्ट पार्टीको राष्ट्रिय महाधिवेशनबाट तेस्रो कार्यकालका लागि चुनिएर सत्ता सुदृढ गरेपछि ताइवानप्रति चीनको धम्की र आक्रमण बढ्नेसक्ने ताइवानले जनाएको छ।

ताइवानका शीर्ष कूटनीतिज्ञले निक्केई एशियालाई ताइपेईसँगको एक विशेष अन्तर्वार्तामा बेइजिङको बढ्दो आक्रामकता विश्वव्यापी खतरा भएको बताए। ‘[सी] को शक्तिको लागि धेरै महत्त्वपूर्ण वैधता आर्थिक वृद्धि हो। आर्थिक वृद्धि सुस्त हुँदा, हामी धेरै सतर्क हुनुपर्छ,’ कूटनीतिज्ञ वुले भने। निरन्तर सुस्तताका कारण सीको वैधानिकता क्षीण हुने हो भने, ‘हामी चिन्तित छौं’ कि उनले आक्रमण वा युद्ध जस्ता बाह्य संकटलाई जनताको असन्तुष्टि हटाउन र आफ्नो शक्ति सुदृढ गर्न प्रयोग गर्नेछन्।

अमेरिकी सदनकी सभामुख न्यान्सी पेलोसीको ताइपेई भ्रमणले चीनलाई सबैभन्दा ठूलो सैन्य अभ्यासका साथ ताइवानलाई घेरा हाल्न प्रेरित गरेपछि वूको कडा चेतावनी आएको हो। बेइजिङले ताइवानसँग ‘पुनः मिलन’ गर्न बल प्रयोग गर्न अस्वीकार गरेको छैन, जुन टापु कम्युनिष्ट चीनद्वारा कहिल्यै नियन्त्रणमा थिएन। वूले चीनको सैन्य लडाकु विमानहरू गत वर्ष लगभग एक हजार पटक ताइवानको वायु रक्षा पहिचान क्षेत्रमा प्रवेश गरेको थियो र अगस्टमा पेलोसी भ्रमण गर्दा लगभग ४०० आक्रमणहरू भएका थिए।

‘यसले चीनको धम्की ताइवानतर्फ पक्कै बढिरहेको देखाउँछ,’ ६७ वर्षीया वूले भने। चीनको महत्वाकांक्षा ताइवान स्ट्रेट भन्दा बाहिर सम्पूर्ण एसिया क्षेत्रमा फैलिएको उनले बताए। पूर्वी चीन सागर, दक्षिण चीन सागर, प्रशान्त महासागर र हिन्द महासागरदेखि सम्पूर्ण विश्वमा चीनले आफ्नो प्रभाव विस्तार गर्न खोजिरहेको छ। ‘चीनको महत्वाकांक्षा ठूलो छ,’ वूले भने, ‘कम्बोडिया, म्यानमार, बंगलादेश, श्रीलंका, पाकिस्तान र जिबूतीसम्म चीनले समुद्री बन्दरगाह र नौसेना आधारहरू निर्माण गरिरहेको छ। हिन्द महासागरमा चीनको महत्वाकांक्षा पनि चिन्ताजनक छ।’

उनले सन् २०१९ सम्म ताइवानको औपचारिक सहयोगी सोलोमन टापुहरू बीचमा हस्ताक्षर भएको सुरक्षा सम्झौता र चीनले प्रशान्त महासागरमा बेइजिङलाई अर्को झट्का दिएको छ। राष्ट्रपति साई इंग-वेनको नेतृत्वमा ताइवानले अधिनायकवादको विस्तार विरुद्ध विश्वको लडाइँमा एक जिम्मेवार, लोकतान्त्रिक शक्तिको रूपमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ।

उदाहरणका लागि, साईको प्रशासनले बेइजिङको आक्रमकतापछि भूतपूर्व बेलायती उपनिवेश छोडेर भागेका हङकङका बासिन्दाहरूका लागि भाग्‍ने बाटो उपलब्ध गराएको छ। म्यानमारको सेनाको अत्याचारको निन्दा गरेको छ र युक्रेन आक्रमणपछि रुसमाथि तुरुन्तै प्रतिबन्ध लगाएको छ। नेपाल पाना