भारतले विश्वको पहिलो कोभिड नेजल भ्याक्सिन लञ्च गरे

नयाँ दिल्ली, एएनआई । भारतीय केन्द्रीय स्वास्थ्य मन्त्री डा मनसुख मण्डाविया र विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्री जितेन्द्र सिंहले बिहीबार भारत बायोटेकको आईएनसी ओभ्यासीसी कोभिड–१९ को लागि भारतको पहिलो पटक नाकको माध्यम भएर खोप दिइने कार्यको उद्घाटन गरेका छन् ।
प्राथमिक शृङ्खला र हेटेरोलोगस बूस्टर डोजको स्वीकृति दुवै प्राप्त गर्ने यो संसारको पहिलो इन्ट्रानासल खोप हो ।
कोभ्याक्सिन उत्पादन गर्ने हैदराबाद स्थित भारत बायोटेकले वाशिंगटन युनिभर्सिटी स्कूल अफ मेडिसिन (बब्लु एस यु एम) सँगको सहकार्यमा यसलाई विकास गरेको हो । नाकबाट लिइएको यो खोपलाई बुस्टर डोजको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ ।
भारत सरकारले २३ डिसेम्बरमा यो खोप स्वीकृत गरेको थियो । सबैभन्दा पहिले, नाकको माध्यमबाट दिइने खोप निजी अस्पतालहरूमा उपलब्ध गराइनेछ, जसको लागि मानिसहरूले पैसा तिर्नु पर्नेछ । डिसेम्बरमा, भारत बायोटेकले यो खोप सरकारी अस्पतालमा रु ३२५ मा उपलब्ध हुने घोषणा गरेको थियो । जबकि निजी अस्पतालमा यसका लागि ८ सय रुपैयाँ तिर्नुपर्नेछ । यस खोपको लागि बुकिङ कोविन पोर्टलबाट मात्र गरिनेछ ।

नेजल भ्याक्सिन सामान्य स्प्रे जस्तै नाकबाट खोप लिन सक्षम हुनेछ
अहिले हामीलाई मांसपेशीमा सुई लगाएर खोप लगाइँदैछ । यो खोपलाई इन्ट्रामस्कुलर भ्याक्सिन भनिन्छ । नाकको खोप नाक मार्फत दिइने भ्याक्सिन हो । किनकी यो नाक मार्फत दिइन्छ, यसलाई इन्ट्रानासल भ्याक्सिन भनिन्छ । अर्थात्, यो इन्जेक्सन द्वारा दिन आवश्यक छैन, न त यो मौखिक भ्याक्सिन जस्तै प्रशासित छ । यो एक प्रकारको नाक स्प्रे जस्तै छ ।
प्राथमिक बूस्टरको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ
इन्ट्रानासल क्याप्सुल कोभ्याक्सिन र कोभिशिल्ड जस्ता पूरक बुस्टर खुराकको रूपमा दिइनेछ । यद्यपि यसलाई प्राथमिक खोपको रूपमा पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ । भारत बायोटेकका प्रबन्ध निर्देशक तथा अध्यक्ष डा कृष्ण इलाले पोलियो जस्तै यो खोपको ४ थोपा पर्याप्त हुने बताए । नाकको दुबै प्वालमा दुइ थोपा हल्ने ।

नाक खोपले संक्रमण–सर्नलाई रोक्छ
यो नाक खोपलाई इन्कोभाक नाम दिइएको छ । पहिले यसको नाम बिबिभि १५४ थियो । यसको विशेष कुरा यो हो कि यसले शरीरमा प्रवेश गर्ने बित्तिकै कोरोना संक्रमण र सर्ने दुवैलाई रोक्छ । यो खोप इन्जेक्सनद्वारा दिइँदैन, त्यसैले संक्रमणको जोखिम हुँदैन । यो दिने स्वास्थ्यकर्मीहरूलाई पनि विशेष तालिमको आवश्यकता पर्दैन ।
नाक खोप विद्यमान खोपहरू भन्दा कसरी फरक छ ?

हाल भारतमा प्रयोग भइरहेको भ्याक्सिनको दुई डोज दिइँदैछ । खोप लगाइएको व्यक्ति दोस्रो डोज पछि १४ दिन पछि सुरक्षित मानिन्छ । यस्तो अवस्थामा नाक खोपले १४ दिनभित्र आफ्नो प्रभाव देखाउन थाल्छ ।
प्रभावकारी नाक डोजले कोरोना भाइरसबाट जोगाउने मात्र होइन, रोगको फैलिने कार्यलाई पनि रोक्छ । बिरामीमा हल्का लक्षणहरू पनि देखिँदैन । भाइरसले शरीरका अन्य अंगहरूलाई पनि हानि पु¥याउन सक्दैन ।
यो एकल खुराक खोप हो, जसको कारण ट्र्याकिङ सजिलो छ । यसको साइड इफेक्ट पनि इन्ट्रामस्कुलर भ्याक्सिनको तुलनामा कम हुन्छ । यसको अर्को ठूलो फाइदा भनेको सुई र सिरिन्जको कम फोहोर हुनेछ ।
नाक खोपले कसरी काम गर्छ ?
कोरोनाभाइरस लगायत धेरै जीवाणुहरू म्यूकोसा (नाक, मुख, फोक्सो र पाचन नलीलाई रेखा बनाउने ओसिलो, टाँसिने पदार्थ) मार्फत शरीरमा प्रवेश गर्छन् । नाक खोपले सिधै म्यूकोसामा प्रतिरक्षा प्रतिक्रिया उत्पन्न गर्दछ ।
त्यो हो, नाक खोपले सिपाहीहरूलाई लड्न खडा गर्छ जहाँबाट भाइरस शरीरमा प्रवेश गर्छ । नाक खोपले तपाईंको शरीरलाई इम्युनोग्लोबुलिन ए (आईजीए) उत्पादन गर्छ । आई जि ए प्रारम्भिक चरणहरूमा संक्रमण रोक्न थप प्रभावकारी मानिन्छ । यसले संक्रमणलाई रोक्नुका साथै संक्रमणलाई पनि रोक्छ । (देनिक भास्करको रिपोर्टका आधारमा तयार पारिएको एक रिपोर्ट)