भारतमा उद्यमशीलताको क्षेत्रमा नविनतम क्रान्ति, भारतमा स्टार्टअप संस्कृतिमा व्यापक वृद्धि

नयाँ दिल्ली, १२ जेठ । भारतमा साँस्कृति र आर्थिक रुपमा विकसित गराउन उद्यमशीलताको भावनालाई जागृत गराउदै विगत एक दशकमा उद्यममा लाग्ने युवा पुस्ताको संख्यामा बृद्धि हुँदै गएको छ ।
प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको ‘नयाँ भारत’ को सपना साकार हुँदै छ र देश अब विश्वको तेस्रो ठूलो स्टार्टअप इकोसिस्टम बन्दै गएको हो । इकोसिस्टममा स्टार्टअपहरूको महत्व सामाजिक समस्याहरूलाई सम्बोधन गर्ने क्षमतासँगै बढेको छ । महासागरहरूमा प्लास्टिकको फोहोर घटाउने देखि नै स्टार्टअपहरूले मानव जीवनका सबै पक्षहरूलाई आक्रमण गरेका छन् ।
भारतको सन् १०१६ मा ४५२ स्टार्टअपहरूबाट सुरु भएको र अहिले ८४ हजारभन्दा बढी पुगेको छ । सन् २०११ मा यूनिकोर्नको अवधारणा– १–बिलियन डलरभन्दा बढी मूल्यको निजी रूपमा आयोजित उद्यम–पुँजी–समर्थित स्टार्टअप कम्पनी हो ।
आज, भारतले ३५० बिलियन भन्दा बढीको संचयी मूल्याङ्कनका साथ १०० भन्दा बढी युनिकर्नहरू भएकोमा गर्व गर्दछ । प्राविधिक विकास र सरकारी सहयोगदेखि युवाहरूको मानसिकतामा परिवर्तन र कोषका अवसरहरूको उपलब्धता सम्म, असंख्य कारकहरूले देशको स्टार्टअपको वृद्धिलाई योगदान गरिरहेको छ ।
टेक्नोलोजी स्टार्टअपहरूका लागि एकल सबैभन्दा ठूलो सक्षम कर्ता भएको छ र सन् २०२० मा कोभिड–१९ महामारीको पृष्ठभूमिमा पनि उद्यमशीलतामा बूम रेकर्ड गरिएको थियो, त्यसअघि डिजिटलको प्रविधि अपनाउने प्रचलन यति पहिले भएको थिएन ।
आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स, क्लाउड कम्प्युटिङ, ब्लकचेन र अन्य उदीयमान प्रविधिहरूले स्टार्टअपहरूलाई उनीहरूको व्यवसाय सुरु गर्न र बढाउन, नवीनता अन्वेषण गर्न र लागत कटौती गर्न थप सहयोग गरिरहेको छ ।
त्यहाँ देशमा लगभग २७ हजार सक्रिय प्राविधिक स्टार्टअपहरू छन्, जसले विशेष गरी दिगो विकास लक्ष्यहरू (एसडीजी) सँग सम्बन्धित क्षेत्रहरूमा बढ्दो नवीनता र गहिरो प्रविधि अपनाउन जारी राख्ने अपेक्षा गरिएको छ ।
भारतमा डीप–टेक इकोसिस्टम द्रुत गतिमा बढिरहेको छ। पछिल्लो तथ्याङ्क अनुसार लगभग ज्ञढ प्रतिशत भारतीय स्टार्टअपहरू गहिरो–टेक स्पेसमा छन् । तिनीहरूमध्ये धेरैले देशलाई दिगोपन लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न मद्दत गर्न प्रविधिको प्रयोग गरिरहेका छन् ।