चिनिया श्रम शिविरमा उइघर मुस्लिम महिला माथि बलात्कार र नसबन्दीको भयाभय रुप

तराई टप १३ पुष २०७८, मंगलवार १६:५८

तुरसानी जियावुदुनलाई उत्तरी चीनको सिनजियाङ क्षेत्रको सडकबाट हिरासतमा लिइयो । पुलिस अधिकारीहरूले उनको राहदानी फिर्ता गर्न बाध्य पारे । उनको गाउँबाट ३० मिनेटको दुरीमा रहेको जेल शिविरमा लगे । त्यहाँ उनलाई देशभक्तिको कम्युनिष्ट गीत गाउन लगाइयो र बारम्बार उनको मुस्लिम धर्मको अस्तित्व नभएको स्वीकार गर्न लगाए । एक महिना पछि, उसलाई पेटको समस्या भयो, बेहोस भयो र रिहा भयो ।
“उनीहरूले म लाई अस्पताल पठाए,” २०२० मा राजनीतिक शरणार्थीको रूपमा संयुक्त राज्य अमेरिका आएका जियावुदुनले बताए । “उनीहरू नभएको भए म मर्ने थिए ।” उनी सडकबाट पक्राउ परेको एक वर्ष पछि, अझै पनि चीनमा, उनलाई पुलिस स्टेशनमा बोलाइयो र उनले प्रशिक्षण पुरा गर्न आवश्यक रहेको बताए । उनलाई शिविरमा फिर्ता पठाइयो, जहाँ उनको कपाल काटेको थियो, सम्भवत विगको रूपमा बेचेको थियो । र उनको कानबाट रगत आउने गरी झुम्का निकालिएको थियो । “उनीहरूले कानको उक्त झुमकालाई यति जोडले तानेका थिए कि मेरो कानबाट रगत बग्यो,” जियावुदुन सम्झदै भनिन । म संग पशु सरह व्यवहार गरिएको थियो ।
भित्रबाट बाँच्न सफल भएकी उनी रुँदै भनिन, “मलाई सामूहिक बलात्कार गरियो र मेरो गुप्ताङ्गमा बिजुलीले यातना दिइयो । मेरो शरीरको विभिन्न स्थानहरुमा दागहरू छन् जसलाई म स्वंयमले हेर्न चाहनौं । उनीहरूले मलाई नसबंदी चक्की दिए, जियावुदुनले भने । म ढुक्क छु त्यसैले म अब बच्चा जन्माउन सक्दिन । उनको कथा, सुन्दा अत्यन्तै दुखद रूपमा लागे, राष्ट्रपति सी जिनपिङको चीनमा टर्की जरा भएको अल्पसंख्यक उइघुर धर्मका सदस्यहरूका लागि यस्ता घटना असामान्य छैनन् ।
सन् २०१६ को वरिपरि, तिनीहरूलाई सडकबाट निकालेर पुनः शिक्षा शिविरहरूमा पठाइएको छ । जहाँ मानिसहरूलाई यातना, बलात्कार र मारिएको बारे रिपोर्टहरू बाहिर आएका छन् । उनीहरूलाई त्यहाँ व्यापार सिक्ने र उनीहरूको देशभक्तिलाई बलियो बनाउनको लागि पठाइन्छ । बिहीबार, अमेरिकी सिनेटले उइघुर जबरजस्ती श्रम रोकथाम ऐन पारित गर्न सदनको नेतृत्वलाई अनुशरण ग¥यो, जसले सिनजियाङ क्षेत्रबाट आउने आयातमा प्रतिबन्ध लगाउने प्रतिज्ञा गरेको छ । करिब १२ मिलियन उइघुर जनताको घर, जबसम्म सामान जबरजस्ती श्रमबाट उत्पादन गरिएको थिएन । अब अमेरिकी राष्ट्रपति बिडेन द्वारा हस्ताक्षर को लागी पर्खिरहेको छ ।
“मेड इन चाइना, ए प्रिजनर, एन एसओएस लेटर, एन्ड द हिडन कास्ट अफ अमेरिकाज चेप गुड्स” का लेखिका अमेलिया पाङलेयो कार्यले “चीनको योजनालाई चोट पुर्याउने ठूलो सम्झौता” भएको स्वीकार गरिन् । चीनले आफ्नो बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ भनिने एउटा महत्वपूर्ण व्यापार मार्ग ृजिनजियाङ हुँदैे बनाउन धेरै पैसा लगानी गरेको छ । यो चीनलाई मध्य एशिया र युरोप र मध्य पूर्वसँग जोड्ने ट्रिलियन डलरको परियोजना हो । यो असफल हुन लगभग धेरै सम्भावना छ ।
तर उनले औंल्याए कि, प्रभावकारी हुन, कार्यलाई कर्पोरेट अधिकारीहरूको दाँत चाहिन्छ ः अष्ट्रेलियाली रणनीतिक नीति संस्थान द्वारा प्रकाशित एक अध्ययन अनुसार, नाइके, बीएमडब्ल्यू र एप्पल जस्ता कम्पनीहरूले जबरजस्ती श्रमबाट प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रूपमा उत्पादन गरिएका कम्पोनेन्टहरू र सामग्रीहरू प्रयोग गर्छन् ।
एप्पलका एक प्रवक्ताले भने, “हामीले अचम्मको लेखा परीक्षण सहित ११०० भन्दा बढी अडिटहरू गरेका थियौं, र ५७००० भन्दा बढी कामदारहरू सँग अन्तर्वार्ता लिएका छौं कि हाम्रो मापदण्डहरू कायम छन् भनेर सुनिश्चित गर्न । हामीले हाम्रो आपूर्ति श्रृंखलामा कहि पनि जबरजस्ती श्रमको कुनै प्रमाण फेला पारेका छैनौं ।” नाइके र बीएमडब्लुका प्रतिनिधिहरूले टिप्पणीको लागि अनुरोधलाई जवाफ दिएनन् ।
अर्को पटक तपाईं चीनमा बनेको छालाको पन्जा किन्न प्रलोभनमा हुनुहुन्छ, गुलजिरा औलखानको बारेमा सोच्नुहोस् । उनले देशको उत्तरी सीमा नजिकैको जबरजस्ती श्रम शिविरमा साढे दुई महिना बिताइन्, पन्जा सिलाई प्रति घण्टा पैसाको लागि काम गरिन् ।
त्यहाँ क्यामेरा र पुलिस थिए र तपाईं बस्न सक्नुहुन्न, उनले भनिन् । “मैले निरन्तर काम गरे, दिनको १४ घण्टा, र यति धेरै चिच्याएँ कि यो सामान्य महसुस गर्न थाले ।” अचम्मको कुरा के छ भने, यस वर्षको सुरुमा संयुक्त राज्य अमेरिकामा राजनैतिक शरण पाएकी औलखानलाई एसेम्बली लाइनमा ढिलो हुनबाट जोगाउनको लागि उनको श्रमबाट मुक्त हुने डर थियो ।
“यदि तपाईंले काम गर्न चाहनु हुन्न भन्नुभयो भने, तपाईं जेले शिविरमा फर्कनुभयो, जहाँ तपाईंलाई यातना दिइनेछ,” उनले भनिन् । “मलाई दास जस्तो लाग्यो तर यो अर्को शिविरमा हुनु भन्दा राम्रो थियो ।”
वास्तवमा, जियावुदुनले आफ्नो जेल शिविरका महिलाहरूलाई “अँध्यारो कोठा” भनेर सम्बोधन गर्ने ठाउँमा बोलाइने खतराको स्मरण गरे । हामी सबै यसबाट डरायौं । जब पुलिसले हामीलाई धम्की दिन चाहन्थे, उनीहरूले हामीलाई त्यो कोठामा लैजान्छ भन्थे, जियावुदुनले भने । तपाईले सोच्न सक्ने कुनै पनि कुरा, बलात्कार सहित, त्यो कोठामा हुन्छ । प्यांग अचम्म मान्दैनन “बलात्कार जबरजस्ती श्रम शिविरहरूमा एकदमै मानक हो,” उनले भनिन् । “लक्ष्य भनेको कैदीहरूलाई देशभक्त र चिनियाँ राज्यसँग अत्यन्त पङ्क्तिबद्ध हुन ब्रेनवाश गर्नु हो ।” चीनमा धार्मिक स्वतन्त्रतालाई अगाडि बढाउने मिशनको साथ संस्था चाइना एडका संस्थापक र अध्यक्ष बब फूलाई एक पूर्व कैदीले यौन क्रुरता एक व्यापारिक घटकसँग आउँछ भनी बताए ।
“सरकारले वेश्यावृत्तिको लागि आयोजना गरेको कार्यक्रमको प्रत्यक्षदर्शी थिइन्, हामीले एउटी महिलालाई उद्धार गर्यौं,” फुले द पोस्टलाई बताइन् । “उनीलाई ओछ्यानमा हातकडी लगाइयो, मानिसले उसको काम गर्यो र उनी रोइन् । उनले भनिन् कि उनले मानिसले कराएको र गुनासो गरेको सुनेको छ कि उसले यसका लागि राम्रो पैसा तिरेको छ र उनी रोइन् ।
अन्तर्राष्ट्रिय सफ्टवेयर–कोडिङ बुट क्याम्प साइड़ोका सीईओ कुज्जत अल्तायका अनुसार चिनियाँहरूका लागि अत्यावश्यक रूपमा सुविधाजनक, देशभर छरिएका सयौं शिविर र कारखानाहरूमा जबरजस्ती श्रमको प्रयोगले चिनियाँ सरकारलाई विश्वभरको उत्पादन लागत घटाउन अनुमति दिन्छ । “चीनले मूल्य कम राख्छ र अमेरिकीहरूले सस्तोमा चिनियाँ उत्पादनहरू किन्छन्,” सिनजियाङका पूर्व निवासी अल्तेले भने, जो २००८ मा अमेरिका गएका थिए र देशको मानवअधिकार हननका प्रखर विरोधी हुन् ।
“चीनको सम्पूर्ण आपूर्ति शृङ्खला उत्पादनमा जबरजस्ती श्रम समावेश छ । उनीहरूले जबर्जस्ती श्रम गर्ने कारखानाहरूमा जुत्ता, प्यान्ट, सौर्य प्यानल बनाउँछन्,” उनले द पोस्टलाई भने । “चिनियाँ अर्थतन्त्र उत्पीडनको साधन हो र सिलिकन भ्याली, हलिउड र वाल स्ट्रिटमा प्रभावको स्रोत हो । त्यो पैसा दासत्वबाट आउँछ ।”
अल्तेका ६७ वर्षीय बुबालाई दुई वर्ष जेल शिविरमा राखिएको थियो, त्यसैले सरकारले उनलाई कम्युनिष्ट पार्टीलाई मद्दत गर्न सक्ने व्यापार सिकाउन सक्छ । दुई वर्ष पछि, अल्तेले भने, “मलाई थाहा थिएन ऊ जीवित छ कि छैन । म हरेक दिन रोएँ । यो मानसिक यातना थियो ।”
सौभाग्य देखि । अल्तायका बुबा आफ्नो अंगहरू अक्षुण्ण रूपमा देखा पर्नुभयो । “चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीमा अंग काट्ने काम सामान्य छ,” अल्तेले भने । “उनीहरू यसका लागि परिचित छन् । त्यहाँ केही धनी मध्य पूर्वी ग्राहकहरू छन् जो मुस्लिम मृगौला चाहन्छन्, “जुन रक्सी र सुँगुरको मासु मुक्त छन् । “त्यसैले उइघुर मानिसहरूले आफ्नो मृगौला खोसेका थिए ।”
२०१९ मा, चाइना ट्रिब्युनल भनिने समूहले संयुक्त राष्ट्र मानव अधिकार परिषद्लाई गवाही दिने प्रस्ताव राख्यो, “अन्तरका कैदीहरूबाट जबरजस्ती अंग काट्ने कार्य चीनभरि वर्षौंदेखि महत्त्वपूर्ण मात्रामा गरिएको छ ।” अल्टेले यसलाई शुद्ध क्रुरता भन्दा बढिको रूपमा हेर्छन् । यो पनि ढिलो गति नरसंहारको एक रूप हो भनेर । “चिनियाँ सरकारले उइघुरहरूको जनसङ्ख्या न्यूनीकरण गर्न चाहेकोले महिलाहरूलाई नसबंदी गरिन्छ,” उनले भने । “अहिले जनसंख्या बृद्धि लगभग शून्य प्रतिशत छ । १० वर्षमा यो शून्य हुनेछ । चिनियाँ सरकारका प्रवक्ताले यसलाई अस्वीकार गरेका छन् । प्याङ विश्वास गर्छिन् कि यो सबैलाई रोक्न मद्दत गर्ने तरिका पश्चिमी उपभोक्ताहरूले जबरजस्ती श्रममा बनाइएका सामानहरू किन्न रोक्नु हो । जसलाई उनले “नैतिक उपभोक्तावाद” भनिन्छ । र विश्वका नायकहरूले उचित प्रतिक्रिया दिनु पर्छ ।
“यदि चिनियाँ कारखानाहरूले जबरजस्ती श्रम प्रयोग गर्नु लाभदायक छैन भने, यदि तिनीहरूले ठूला सम्झौताहरू गुमाउन सक्छन्,” उनले भनिन्, “यसले यी शिविरहरूमा प्रभाव पार्नेछ ।” यसले अमेरिकी निर्माताहरूलाई थप स्तरको खेल मैदानमा प्रतिस्पर्धा गर्न अनुमति दिनेछ । जसरी अल्ताले यसो भनेः “तपाईले चीनमा बनेको चीज किन्नुहुन्छ, तपाईले चीनलाई अमेरिकालाई गोली हान्ने गोली दिनुहुन्छ ।”