नेपालमा बसेर अपराधिक गतिविधिमा संलग्न रहेका चिनियाँ नागरिक विरुद्ध करवाही गरिने नेपाल सरकारको तयारी

अविनाश सिंह
भिजिट भिसामा आउने चिनियाँ नागरिकहरु म्याद सकिएपनि नेपालमै बसेर अपराधिक गतिविधि एवं गैरकानुनी कार्य संचालन गर्नेहरु विरुद्ध नेपाल सरकारले कारवाही गर्ने भएको छ ।
नेपालमा चिनियाँ नागरिकको बढ्दो आपराधिक तथा गैरकानूनी गतिविधिलाई मध्यनजर गर्दै गृह मन्त्रालयले भिजिट भिसामा आउने चिनियाँ पर्यटकका लागि उपलब्ध सुविधामा कडाइ गर्ने निर्णय गरेको हो ।
यो नयाँ नियमसँगै सम्बन्धित निकायले केही दिनमै अपराधिक कार्य गर्ने गर्ने चिनियाँ नागरिकलाई कडा कारबाही गर्ने भन्दै चेतावनी दिएको छ । अहिले चिनियाँ नागरिकले प्रत्येक भिसा वर्षमा १५० दिन नेपालमा बस्न पाउँछन् भने सार्क राष्ट्रका नागरिकले ३० दिनभन्दा बढी भिसा लिएर मात्र नेपालमा बस्न पाउँछन् । यसको मतलब कुनै पनि चिनियाँ नागरिकले भिसा शुल्क नतिरिकन पाँच महिना सम्म देशमा बस्न गरेका छ्न । यसबाहेक, धेरै चिनियाँ नागरिकहरू विस्तारित भिसा अवधिको म्याद सकिएर पनि देशमा बढी बसेको पाइएको तथ्याँक उपलब्ध रहेको छ ।
सुरक्षाकर्मी र विज्ञहरूका अनुसार कुनै पनि व्यक्ति कुनै पनि देशको भ्रमण गर्ने उद्देश्यले अन्य देशको यात्रा गर्नका लागि पाँच महिनाको अवधि पर्याप्त हुन्छ । तर यसरी भिजिट भिसा लिएर बस्ने धेरै चिनियाँहरु आपराधिक वा गैरकानुनी गतिविधिमा संलग्न रहेको पाइएको छ । गैरकानुनी माध्यमबाट पैसा कमाउने उद्देश्यले धेरै महिना बसेर बस्नेहरूले एटीएम लुट्ने, मानिसलाई ठगी गर्ने लगायतका साइबर अपराध चिनियाँ नागरिकले गरेको सुरक्षा निकायको प्रतिवेदनले देखाएको छ ।
पक्राउ परेका धेरै चिनियाँहरूले ‘भिसामा दिइएको समयभन्दा बढी बसेका थिए, विशेष गरी चिनियाँ नागरिकहरूलाई दिइएको अतिरिक्त सुविधा, देशमा पर्यटन प्रवद्र्धन गर्न सरकारको लक्ष्यमा समेत असर पारेको छ । यस्ता घटना र सुरक्षा निकायको बारम्बार सुझावलाई ध्यानमा राख्दै मन्त्रालयले चिनियाँ नागरिकलाई पाँच महिना भन्दा बढी समयसम्म बस्ने व्यवस्थालाई कडाइ गर्ने निर्णय गरेको हो ।
मन्त्रालयका प्रवक्ता तथा सहसचिव प्रदीपकुमार कोइरालाले गल्ती गर्ने चिनियाँ आगन्तुकलाई कारबाही गर्ने व्यवस्था भए पनि अहिले कार्यान्वयनमा गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको जानकारी दिए । ‘चिनियाँलाई मात्र नभई निरन्तर रुपमा बस्नका लागि शुल्क लिने व्यवस्था छ, त्यो कार्यान्वयन भइरहेको छ, विचार पनि भइरहेको छ, तर यसपटक नियमलाई कडाइका साथ लागु गर्ने छौँ’, उनले भने ।

नेपालमा चिनियाँ नागरिकहरूबाट हुने केही सामान्य अपराधहरू

ठूलो संख्यामा चिनियाँ नागरिकहरू जनावरका अंगहरू, मूल्यवान औषधीय जडिबुटीहरू र जीवित जनावरहरूको तस्करीमा संलग्न छन् । अन्य सामान्य गैरकानूनी गतिविधिहरूमा लागुऔषध ओसारपसार, डलरको कारोबार, हुण्डी व्यवसाय, एटीएमबाट पैसा लुट्ने, साइबर अपराध, नेपालमा अवैध सुनको व्यापार लगायतका कार्यहरूमा अपराध गर्दै आएका छ्न ।
झण्डै दुई वर्षअघि सबैभन्दा ठूलो प्रहरी कारबाहीमा १२२ चिनियाँलाई पक्राउ गरी चिनियाँ पक्षलाई बुझाइएको थियो । नेपालमा बसेर विभिन्न गैरकानूनी गेमिङ व्यवसाय र ठगीमा संलग्न रहेको खुलासा भएको छ । गत वर्ष विभिन्न बैंकका एटीएम ह्याक गरी करोडौं रुपैयाँ लुटपाट गरेको आरोपमा केही चिनियाँ नागरिक पनि पक्राउ परेका थिए । आठ जनासहित तीन चिनियाँ नागरिक पक्राउ परेका थिए । सन् २००६ डिसेम्बर २९ मा ३ किलो सुन हङकङ हुँदै नेपाल ल्याउन खोजेका थिए । यसैगरी गत साउन २० गते चिनियाँ नागरिक लि निङ्सीलाई त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट चार किलो सुनसहित पक्राउ गरिएको थियो । उनले हङकङबाट कपडाको बेल्टमा सुन लुकाएर नेपाल भित्र्याउने प्रयास गरेका थिए ।
सन् २०१९ को अप्रिल दोस्रो सातामा पनि निर्वासित विदेशी नागरिकलाई अपराधको गम्भीरताका आधारमा एकदेखि दश वर्षसम्म नेपाल प्रवेश गर्न दिइँदैन । नेपालमा हाल झण्डै एक हजार चिनियाँ नागरिक रहेको अनुमान छ, जसमध्ये धेरैको भिसा म्याद सकिएको आशंका गरिएको छ । धेरै चिनियाँहरूले ओभरस्टे, विदेशी मुद्राको दुरुपयोग, बैंकिङ अपराध, लागूपदार्थ र अन्य अपराधहरू लगायतका अपराधहरूको सामना गरिरहेका छन् ।

‘अधिक बस्नेलाई कडा कारबाही’

सरकारले चिनियाँ पर्यटकलाई आकर्षित गर्ने नीतिअनुरुप पाँच वर्षअघि चिनियाँ नागरिकका लागि निःशुल्क भिसा सेवा सुरु गरेको थियो । तर, सरकारी निकायहरूले यस प्रावधानको चरम दुरुपयोग भई नराम्रो नियतले देशमा प्रवेश गर्ने र प्रावधानको दुरुपयोग गर्ने चिनियाँहरूलाई पटक–पटक चेतावनी दिँदै आएका छन् ।
अध्यागमन विभागका महानिर्देशक नारायणप्रसाद भट्टराईले आफ्नो सीमा नाघेर विदेशमा बस्ने आगन्तुकमाथि कारबाही थालेको बताए । ‘सार्कका नागरिकलाई ३० दिनको निःशुल्क भिसा र चिनियाँ नागरिकका लागि एक वर्षमा १५० दिनको निःशुल्क भिसा दिने व्यवस्था छ, त्यो अवधिपछि निःशुल्क भिजिट भिसा दिने व्यवस्था थिएन, तर अहिले ठूलो संख्यामा आएकाले नियममा कडाइ गरेका छौँ । त्यस्ता व्यक्तिको अमानवीय गतिविधि,’ भट्टराईले भने । देशमा बसेको भेटिएमा चिनियाँ नागरिकलाई थप जरिवाना लिने प्रमुखले बताए ।